Editör Naim Arıoğlu
Huzursuz bacak sendromu her yaşta başlayabilir ve çoklukla ilerleyen yaşla birlikte kötüleşir. Uyku sisteminde müdahale edecek düzeylere ulaştığında günlük aktivitelerde zorlanmaya yol açabilir.
Alınacak birkaç kolay şahsî bakım tedbiri huzursuz bacak sendromunun semptomlarını hafifletmek için kâfi olabilir. Bununla birlikte daha ağır HBS sorunu olan bireylere yardımcı olabilecek çeşitli ilaçlar mevcuttur.
Huzursuz bacak sendromunun tanısı klinik olarak konulur. Huzursuz bacak sendromu hastalığı çeşitli ilaçlarla denetim altına alınabilmektedir. Huzursuz bacak sendromu hastalığı için nöroloji ya da psikiyatri kısmından randevu alabilirsiniz.
HUZURSUZ BACAK SENDROMUNUN NEDENLERİ
Huzursuz bacak sendromunun kesin nedeni birçok hadisede belirlenmemiştir. Araştırmacılar, durumun kas hareketlerini denetim etmek için beyin tarafından salgılanan dopaminde bir dengesizlikten kaynaklandığını düşünmektedir.
Huzursuz bacak sendromu ortada bilinen rastgele bir neden olmaksızın ortaya çıkabileceği üzere, demir metabolizmasında oluşan bozukluklar, bir grup kronik hastalıklar ve çeşitli ilaçların yan tesirleri sebebiyle de ortaya çıkabilmektedir
Huzursuz bacak sendromu çocukluk periyodu de dahil olmak üzere rastgele bir yaşta ortaya çıkabilir. Hastalık artan yaşla birlikte daha yaygın olarak görülür ve bayanlarda erkeklerden daha yaygındır.
Özellikle 40 yaş altında görülen olaylarda huzursuz bacak sendromunun kalıtsal olarak aileden geldiği düşünülmektedir. Bununla birlikte hamilelik yahut gibisi hormonal değişiklikler huzursuz bacak sendromunun semptomlarını süreksiz olarak ağırlaştırabilir.
Bazı bayanlar hamilelikleri sırasında, bilhassa son üç ayda birinci kez huzursuz bacak sendromu belirtileri yaşamaya başlayabilirler. Bu çeşit olaylarda ekseriyetle doğumdan sonra, hormonal dengelerin olağana dönmesiyle birlikte semptomlar kaybolur.
Huzursuz bacak sendromu ekseriyetle altta yatan önemli bir tıbbi sorunla ile bağlantılı değildir, lakin kimi hadiselerde öbür şartlara eşlik edebilir:
Eğer bireyde böbrek yetmezliğivarsa, tekrar anemi ile birlikte demir eksikliği de olabilir. Böbrekler düzgün çalışmadığında, kandaki demir depoları azalabilir. Bu ve beden kimyasında meydana gelen başka değişiklikler huzursuz bacak sendromuna neden olabilir yahut var olan bir durumu daha ağır bir hale getirebilir.
Hasar yahut yaralanma sonucu omurilikte meydana gelen lezyonlar huzursuz bacak sendromu ile ilişkilendirilmiştir. Omuriliğe anestezi verilmesine neden olan tıbbi müdahaleler de huzursuz bacak sendromuna yol açabilir.
Bazen diyabet ve alkolizm üzere kronik hastalıklardan bireyin elleri ve ayaklarındaki hudutlarda hasar meydana gelebilir. Bu hasar periferik nöropatiye yol açar.
Anemi sorunu olmadan bile, demir eksikliği huzursuz bacak sendromuna neden olabilir yahut var olan bir durumu daha ağır bir hale getirebilir. Bireyin mide yahut bağırsaklardan kanama hikayesi varsa, ağır adet periyotları yaşıyorsa yahut sık aralıklarla kan bağışı yapıyorsa demir eksikliğini olabilir.
HUZURSUZ BACAK SENDROMU BELİRTİLERİ
Huzursuz bacak sendromu hareketle birlikte rahatlama eğilimi gösterir. HBS belirtileri gerinme, ayakları sallama, ya da yürüme sonucunda azalır.
Gece bacak seğirmesine yol açabilir. Sıhhat uzmanları huzursuz bacak sendromunun daha yaygın görülen ve uyku esnasında periyodik uzuv hareketi ismi verilen bir durum ile bağlı olduğunu düşünmektedir. Bu durum bireyin uyku esnasında bacaklarının kıpırdamasına ve muhtemelen gece boyunca tekmeleme hareketine neden olur.
Huzursuz bacak sendromu bulunan beşerler tipik olarak semptomlarını bacaklarında yahut ayaklarında hissettikleri olağandışı, güzel olmayan duyumlar olarak tanımlar. Bu duyumlar çoklukla her iki bacakta da ortaya çıkar. Daha ender hadiselerde bu duyumlar kolları da tesirler.
Duyumların genel olarak uzvun içinde değil de ciltte ortaya çıktığı gözlemlenmektedir. Hissedilenler ortasında tarama hissi, sürünme hissi, çekilme hissi, nabız hissi, ağrı hissi, kaşıntı ya da elektriklenme hissi olduğu söz edilmektedir.
Dinlenme yahut bir müddet hareketsizlik periyodundan sonra başlayan duyumlar yaygın semptomlar ortasındadır. Bu hisler çoklukla otomobil koltuğunda, uçakta yahut sinemada uzun mühlet oturduktan ya da bir yerde bir mühlet hareketsiz bir formda uzandıktan sonra başlar.
Akşamları semptomlar genel olarak daha kötüleşir ve en ağır hali ekseriyetle geceleri ortaya çıkar.
NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Bazı olaylarda Huzursuz Bacak Sendromu (HBS) tesiri altında olan bireylerin, ciddiye alınmayacakları telaşıyla tıbbi yardıma başvurmadığı gözlemlenmektedir. Lakin Huzursuz Bacak Sendromu (HBS) nedeniyle uyku nizamının bozulması ve ortaya çıkabilecek gündüz uyuşukluğu bireylerin hayat kalitesini etkileyebilir. Huzursuz bacak sendromu için nöroloji uzmanı bir doktora başvurulması tavsiye edilmektedir.
Muayene için başvurulan nörolog, öncelikle bireyin tıbbi geçmişi hakkında bilgi alacak ve belirtilerin anlatılmasını isteyecektir.
Bacakları hareket ettirmek için ekseriyetle rahatsız edici duyumların eşlik ettiği güçlü, ekseriyetle karşı konulamaz bir dürtünün oturmak yahut uzanmak üzere dinlenmeye esnasında başlaması ve ağırlaşması, geceleri ise daima ağırlaşması ve durumun diğer bir tıbbi ya da davranışsal durumlarla açıklanamadığı hadiselerde huzursuz bacak teşhisi konulabilir.
Doktor tarafından bir fizikî ve nörolojik muayene gerçekleştirilecektir. Bununla birlikte tabip öbür muhtemel nedenlerin ihtimallerini ortadan kaldırmak için bilhassa demir eksikliğini ölçmek üzere kan testi isteyebilir.
Doktor, bireyi ender olaylarda birebir vakitte bir uyku uzmanına yönlendirebilir. Uyku apnesi üzere diğer bir uyku bozukluğu kuşkusu varsa, tabiplerin uykuyu inceleyeceği bir klinikte bir gece kalmak gerekebilir, lakin huzursuz bacak sendromu teşhisinin konulması için farklı bir uyku çalışması gerekli değildir.
HUZURSUZ BACAK SENDROMU NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Eğer tabip tarafından yapılan tetkikler sonucunda huzursuz bacak sendromunun altında demir eksikliği üzere tıbbi bir durum belirlendiyse, bu durumu tedavi etmek belirtileri büyük ölçüde hafifletir. Bunun için yanlışsız tedavi usulü muayene sonrasında tabip tarafından bireye bildirilecektir.
Eğer bireyin huzursuz bacak sendromu ile ilişkilendirilmiş başka bir tıbbi durumu yoksa, uygulanacak tedavi birinci adımda ekseriyetle ömür usulü değişikliklerine dayanır. Bu değişiklikler istenen sonuçlara ulaşmazsa, hekim tarafından ilaç reçete edilebilir.
Huzursuz bacak sendromunu tedavi etmekte kullanılan ilaçlar ekseriyetle öteki hastalıkları tedavi etmek için geliştirilmiş ilaçlardır ve bacaklardaki huzursuzluğu azaltmak için kullanılabilirler. Bunların ortasında beyindeki dopamin düzeyini yükseltecek ilaçlar kalsiyum kanallarını etkileyen ilaçlar, kas gevşeticiler, uyku ilaçları ve çeşitli opioidler olabilir.
Bu ilaçların çabucak hepsinin farklı yan tesirleri vardır ve hekim nezareti olmadan kullanılmamalıdır. Yan tesirler ortasında kompulsif kumar oynama isteği, gündüz uykusu, uyuşukluk üzere dürtü denetim bozukluklar görülürken, birtakım ilaç çeşitlerinde denetimsiz kullanımın, bağımlılığa yol açtığı bilinmektedir.
Huzursuz bacak sendromunu tedavi etmek için kullanılan ilaçların büyük bir kısmının hamilelik sırasında kullanılması önerilmez. Tabip bunun yerine semptomları hafifletmek için şahsî bakım teknikleri önerebilir.
Doktorun birey için en uygun olan gerçek ilacı yahut ilaç kombinasyonunu bulması birkaç deneme gerektirebilir. Birtakım hadiselerde kullanılan ilaçlar belli bir periyottan sonra yetersiz kalabilir. Bu durumda hekiminiz uygun alternatifleri reçete edecektir.
Özellikle diğer tıbbi meseleleri çözmek için kullanılan birtakım ilaç çeşitleri ise huzursuz bacak sendromu semptomlarını ağırlaştırabilir. Bunlar ortasında kimi antidepresanlar, birtakım antipsikotik ilaçlar, kimi bulantı önleyici ilaçlar, kimi soğuk algınlığı ilaçları ile çeşitli alerji ilaçları bulunur.
Tedaviyi yöneten hekim hangi ilaçlardan kaçınılması gerektiğini bildirecektir. Bununla birlikte, bu ilaçları almak gerekliyse, hekim ile huzursuz bacak sendromunu yönetmeye yardımcı olacak ek ilaçlar hakkında görüşme yapmak gereklidir.
YAŞAM USULÜ DEĞİŞİKLİKLERİ
Basit ömür biçimi değişiklikleri yapmak huzursuz bacak sendromunun semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
Orta derecede, sistemli olarak antrenman yapmak RLS semptomlarını hafifletebilir, lakin dikkatli olmak gereklidir. Antrenmanda çoka kaçmak yahut günün çok geç saatlerinde çalışmak semptomları ağırlaştırabilir.
Bazı hadiselerde kafein kullanımının azaltılması yahut tercihen kesilmesi huzursuz bacak sendromuna yardımcı olabilir. Kahve, çay ve alkolsüz, gazlı içecekler de dahil olmak üzere kafein içeren eserlerden kaçınmak gereklidir.
Huzursuz bacak sendromuna sahip bireyler için özel olarak tasarlanmış ayak kılıfları, ayağınızın altına baskı yapar ve semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.
Ilık bir banyoya girmek ve bacaklara masaj yapmak, kasları gevşetebilir.
Sıcak yahut soğuk kompresleri uygulamak, ya da ikisini dönüşümlü olarak uygulamak bireyin uzuvlarında hissettiği duyumları azaltabilir.
İyi bir uyku ortamı sağlamak kıymetlidir. Yorgunluğun huzursuz bacak sendromu semptomlarını ağırlaştırdığı bilinmektedir. Ülkü olarak, serin, sessiz, rahat bir uyku ortamına sahip olmak, her gün tıpkı saatte yatağa girmek ve kalkmak, birebir vakitte her gece en az yedi saat uyumak hakikat bir biçimde dinlenmeyi sağlayacaktır.
