GÖKMEN ÖRKMEZ-GÜNBOYU
Son devirde bilhassa EYT yasasının çıkmasının akabinde çok sayıda sigortalı emeklilik hakkına kavuştu ve birinci maaşlarını da aldılar. Tekrar milyonlarca çalışan da emeklilik için gün sayıyor. Bunların içinde EYT kapsamında olanlar da var olmayanlar da. EYT kapsamındakiler günlerini ve yıl koşullarını tamamlayıp yaşa bakılmadan emekli olacaklar.
Emeklilerin aylıklarının artırım aldığı şu günlerde herkesin konuştuğu mevzuların başında maaşların ölçüsü geliyor. Emekli olunca yüksek maaş almak mümkün.
AYLIKLAR NASIL HESAPLANIYOR
Emekli maaşları hesaplanırken sizin çalışma hayatınız boyunca SGK’ya bildirdiğiniz karların tümü ele alınıyor. Bu yüzden prime temel yararınız yani SGK’ya bildirilen brüt maaşınız çok kıymetli. Taban fiyattan gösterilip elden kalan maaşı alıyorsanız buna razı olmayın. Zira çalışma hayatında taban fiyattan prim yatıranların ileride emekli aylıkları da çok düşük oluyor. Bugün emekli maaşı hesaplanırken üç başka periyot dikkate alınıyor.
BİRİNCİ DEVİR: 9 Eylül 1999 öncesi çalışılan periyot.
İKİNCİ PERİYOT: 9 Eylül 1999-1 Ekim 2008 ortası çalışılan periyot.
ÜÇÜNCÜ DEVİR: 1 Ekim 2008 sonrası devir.
En kolay formuyla; emekli maaşı ortalama aylık karın Aylık Bağlama Oranı’yla (ABO) çarpılması sonucu bulunuyor.
*1999’A KADAR MÜDDET: Aylık bağlama oranı, 25 yıl sigortalılık mühleti (9.000 gün) için yüzde 76 olarak uygulanıyor. 3.600 gün için ise yüzde 70 olarak alınıyor.
*1999-2008 ORTASI: Bu devirde sistem değiştiriliyor ve 25 yıl için oran yüzde 65’e çekiliyor.
*EKİM 2008 SONRASI: Toplumsal güvenlik kurumlarının bir çatı altına toplanması ile 25 yıl için aylık bağlama oranı yüzde 50’ye kadar iniyor.
Görüldüğü üzere eski devirde çalışanlar şayet yüksek yararları da varsa daha şanslılar.
