Editör: Erkavim Yıldırım
Çocukların ahenge rutinlerinde değişiklik olsa da uyku muhtaçlığının yeni doğan bebeklerde ortalama 18 saat, 1 yaşta 14 saat, 5 yaşta 12 saat, 6-7 yaşlarında 11, ergenliğin başlangıcında ise 9 saat olduğunu kaydeden Öğr. Gör. Zeynep Deniz Seven, uyku gereksinimini gereğince karşılayamayan çocuklarda; davranış bozukluğu, hiperaktivite depresyon, dert, uykuya dalamama, kabus görme, çok kilo alma üzere meselelerin görüldüğünü belirtti. Çocukların yaklaşık olarak yüzde 40’nın uyku sorunu yaşadığını belirten Seven, bu sorunla başa çıkmayı sağlayacak kıymetli tavsiyelerde bulundu.
Bebeklerde uyku tertibinin en kritik mevzulardan biri olduğunu belirten Zeynep Deniz Seven, “Gece uykusunun nizamlı olması hem bebek hem de anne-babalar için rahatlatıcı bir faktördür. 1 yaş civarında gece âlâ uyuyan çocuğun bile 5-8 kere uyanması olağandır. Bu durumu ileriki yıllarda olağan uyku döngüsü geçişleri takip eder. Gece uyanmaları düzgün ve berbat uyuyan çocukları ayırt etmek için değerli bir kriterdir. Düzgün uyuyanlar gece uyanırlar lakin rastgele bir müdahaleye gerek kalmaksızın tekrar uyurlar. Makûs uyuyanlar ise kesinlikle bir müdahale sonucunda uyurlar. Burada bilinmesi gereken kıymetli bir husus birtakım bebeklerin öz-rahatlatıcı nitelikte olmalarıdır. “Öz-rahatlatıcı” terimi bebeklerin rastgele bir yardım olmadan kendi kendilerine uykuya dönmelerini söz eder. Bu çeşit bebekler uyandıklarında bir şeye sarılarak, parmağını emerek tekrar uyurlar. Çoklukla ebeveynler bu bebeklerin gece uyanmadıklarını zannedebilirler” diye konuştu.
ÇOCUKLARIN GELİŞİMİNİ DERİNDEN ETKİLİYOR
İlk çocukluk devrindeki çocukların her gece 11-13 saat kadar uyumasını öneren Seven, “Bu periyotta birçok çocuk gece boyunca uyur ve gündüzleri de bir defa öğle uykusuna yatar. Kıymetli olan çocuğun yalnızca uyuması değil tıpkı vakitte bölünmeyen bir uyku sistemine sahip olmasıdır. Birebir vakitte bazen bu devirdeki çocukların uyuması, yatma vakti rutini uzadığı için güç olmaktadır. Yapılan bir araştırma yatma vaktine karşı gösterilen direncin çocukta davranım meseleleri ya da hiperaktivite ile alakalı olduğunu ortaya koymuştur.
Çocuklar Narkolepsi yani gün içinde çok ölçüde ahenge, insomnia yani uykuya dalmada ya da uykuyu sürdürmede zahmet ve kabus görme üzere bir çok uyku sorunu yaşayabilirler. İddialara nazaran çocukların yüzde 40’tan fazlası gelişimlerinin bir devrinde uyku sorunu yaşamaktadır. Araştırmalar uyku sorunu yaşamış çocukların yaşamayanlara nazaran daha fazla depresyon ve korku belirtileri gösterdiğini ortaya koymuştur. Öteki bir çalışma 3 – 8 yaş aralığında uyku sorunu yaşayan çocukların, ergenlik devrinde uyuşturucu kullanımı ve depresyon üzere meseleler geliştirebildiklerini ortaya koymuştur. Yeni araştırmalar çocukluktaki kısa vadeli uykunun çok kiloyla ilişkili olduğunu da göstermiştir” formunda konuştu.
Çocuklarda uyku meselelerinin esas nedenlerini sıralan Seven, daima tasa, yaşanılan gerilimli olaylar, daima cezalandırma ve istismar, uygun olmayan uyku ortamları, kullanılan ilaçlar ve ağrılı durumlar çocuklardaki uyku sorunlarının en önemli nedenleri ortasında gösterdi.
Öncelikle bu üzere durumlarda bir uzmana başvurulması gerektiğini vurgulayan Seven, bebeklerde ve çocuklarda uyku ile ilgili şu tekliflerde bulundu:
NELER YAPILMALI
Ceza alan çocuklar uyku sorunları gösterebilirler. Disiplin oluşturmak için daima ceza vermek uyku sorunlarına neden olur.
Ebeveynlerin çocuklarını terk etme yahut aileden uzaklaştırma üzere tehditlerden kaçınmaları gerekir.
Çocuk olumlu davranışlara cesaretlendirilmelidir. Özgüven eksikliği yaşayan çocuklarda dert arttığı için uyku sorunu oluşabilir.
Bebeğin psiko-sosyal durumuyla ilgili alınabilecek önlemler
Bebeklerle inançlı bir bağ oluşturmak kıymetlidir. Bu nedenle bebekler ve küçük çocuklar ebeveynleri tarafından fizikî ve duygusal olarak rahatlatılmalıdırlar. Duygusal ve fizikî olarak rahat olmayan bebeklerde uyku sorunları görülebilir.
Özellikle 6 ve 9. aylar ortasında bebekler dış etraflarının daha fazla farkına varırlar ve endişe davranışları sergilemeye başlarlar. Bu periyot uyku alışkanlıkları için kritiktir. Endişe durumlarında bebek anne ya da bakım veren tarafından rahatlatılmalıdır.
Uyku ile ilgili dehşetlerinin olduğunu lisana getiren çocuklar ebeveynleri tarafından dinlenmeli ve uygun anlaşılmalı, asla bu durum ile ilgili çocukla dalga geçilmemeli, küçük düşürülmemeli, çocuğa onu anladığı ve yanında olduğu bildirisi verilmeli. Ebeveyn bu durumla ilgili gerekirse bir uzmandan takviye almalıdır.
