Bipolar efektif bozukluğun toplumun yaklaşık yüzde 1’inde görüldüğünü belirten uzmanlar, bozukluğun ortaya çıkışında genetik risk faktörlerinin çok yüksek olduğunu söylüyor. Bipolar bozukluğun manik ve depresif devirlerinin olduğunu aktaran Psikiyatri Uzmanı Dr. Erman Şentürk, özellikle manik devirde hem kişi hem de ailesi için kriz ortamı oluşabileceği ikazında bulunuyor: “Bazen manik periyoda takip edilme, etraftan ziyan görebileceği, etraftan kendisine ileti verildiği ve kendiyle uğraşıldığı üzere psikotik niyetler de eşlik edebiliyor.”
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Feneryolu Tıp Merkezi Psikiyatri Uzmanı Dr. Erman Şentürk bipolar bozukluk hakkında açıklamalarda bulundu ve bipolar bozukluktan mustarip bireylerle aileleri için ikaz ve tekliflerini sıraladı.
Toplumun yaklaşık yüzde 1’inde görülüyor
Bipolar efektif bozukluğunu, ‘genellikle bayanlarda ve erkeklerde eşit oranda gözlemlenen, toplumun yaklaşık yüzde 1’inde görülen, birinci atağının başlangıç yaşı 20-25 yaşa denk gelen, bayanlarda daha çok depresif halin, erkeklerde daha yüklü manik atakların görüldüğü psikiyatrik bozukluk’ olarak tanımlayan Psikiyatri Uzmanı Dr. Erman Şentürk, bu bozukluğun ortaya çıkışında genetik risk faktörlerinin çok yüksek olduğunu kaydetti.
Manik ve depresif periyotları var
Bipolar efektif bozukluğun manik ve depresif periyotlarla seyrettiğine dikkat çeken Dr. Erman Şentürk, “Manik periyotlarına baktığımız vakit ekseriyetle zihinsel ve fizikî çok aktivite kelam hususudur. Buna his durumda çok yükselme ve birtakım dezorganize davranışlar eşlik eder. Olağandan çok daha az uyku ölçüsü, uyku gereksiniminde azalma buna karşın çok enerjik olma, çok hareketlilik, kişinin kendisine olan özgüveninde artış, sonuçlarından emin olamadığı hareketlerde bulunma, bir grup dürtüsel davranışlar, riskli davranışlar, süratli otomobil kullanma, çok para harcama, gereksiz eserleri satın alma, riskli cinsel davranışlar, cinsel istekte artışlar üzere durumları içerir.” açıklamasında bulundu.
Şentürk, depresif periyotlarda ise çok çökkünlük, isteksizlik, mutsuzluk, hiçbir şeyden keyif alamama, evvelce ilgi duyulan şeylere hiçbir formda ilgi duyulmaması, bitkinlik hali, etraf ile olan bağlantıda azalma, suçluluk ve pişmanlıklar, intihar niyetleri, uyku ve iştah değişiklikleri üzere durumların sıklıkla görüldüğünü belirtti.
En büyük neden genetik
“Bipolar efektif bozukluğun ortaya çıkmasına neden olan durumlara bakıldığında en çok genetik etmenlerle karşılaşıyoruz.” diyen Şentürk, kelamlarına şöyle devam etti:
“Bipolar efektif bozukluğu olan bireylerin yaklaşık 3’te 2’sinin ailelerinde bipolar efektif bozukluk hikayesi olduğunu biliyoruz. Tekrar tıpkı vakitte gerilimli olaylar, ekonomik sorunlar, aile sorunları, toplumsal sorunlar ya da geçmişte yaşanan birtakım fizikî ya da cinsel travmalar da bipolar efektif bozukluğun ortaya çıkmasına sebep olabiliyor.”
Görülebilecek psikotik durumlara karşı aileler dikkatli olmalı
Bipolar efektif bozukluğun, bilhassa manik periyotlarında hem kişi hem de ailesi için kriz ortamı yaratabileceğine değinen Şentürk, “Manik periyotlarında kişinin yaşadığı ruh halinin bilhassa aile tarafından erken devirde gözlemlenebilmesi ve profesyonel takviye alınması çok kıymetli. Bazen genel periyotlarına birtakım psikotik durumlar da eşlik edebiliyor. Psikotik belirtilerin ortasında; takip edilme, etraftan ziyan görebileceği, etraftan kendisine ileti verildiği ve kendiyle uğraşıldığı üzere fikirler yer alabiliyor.” ihtarında bulundu.
Normal günlük rutinlere devam etmeleri öneriliyor
Kişinin his durum stabilizasyonunda olumlu toplumsal alakalar, etrafla olan ilişkilerin sıkılaştırılması, hobi ve aktivitelere kâfi vakit ayrılmasının değerli bir yere sahip olduğunu vurgulayan Psikiyatri Uzmanı Dr. Erman Şentürk, “Bipolar efektif bozukluk olan hastaların, bilhassa uyku ölçüsüne ve uyku tertibine çok ehemmiyet veriyoruz. Bilhassa aile üyelerinin uyku nizamını, uyku saatlerini ve uyku ölçüsünü gözlemlemesine kıymetle öneriyoruz. Yeniden bu bireylerin sistemli beslenme, nizamlı antrenman ve aktivite ile olağan bireyler gündelik hayatına nasıl devam ediyorsa o halde devam etmelerini öneriyoruz.” formunda konuştu.
İlaçların yanında psikoterapi de önemli
Bipolar efektif bozukluğun tedavisinde ilaç tedavisinin kıymetli bir yere sahip olduğunu aktaran Şentürk, “İlaç tedavilerinde de bizim en sık kullandığımız casuslar; his, durum düzenleyici casuslardır. His, durum düzenleyici casuslar yalnızca kişinin atak periyotlarında değil, ataklar ortası olağan devirlerde de kullanılır. Manik atakta his durum düzenleyiciler tek başına kâfi olmayabiliyor. Bunun yanına antipsikotik ya da benzodiazepin kümesi ilaçlar ekleyebiliyoruz. Depresif ataklarda ise his durum düzenleyicilere ek olarak antidepresanlardan yararlandığımız oluyor.” dedi.
Sadece ilaç tedavisinin kimi durumlarda kâfi olmayabileceğini söyleyen Şentürk, Kişinin gündelik hayata adaptasyonu, bilhassa kişinin aileyle olan alakaları, ahengi, etrafla olan ilgisini daha da düzenleyebilmek ismine tıpkı vakitte kişinin psikoterapi almasını da değerle önerdiklerini belirtti.
Manik periyotta kişinin yaratıcılığı artabiliyor
Hem tarihî sürece hem günümüze bakıldığında, bipolar efektif bozukluğun kimi sanatkarlarda da gözlemlendiğini kaydeden Psikiyatri Uzmanı Dr. Erman Şentürk kelamlarını şöyle tamamladı:
“Bipolar efektif bozukluğun bilhassa manik devirlerinde, kişinin yaratıcılığında değerli ölçüde artış olabiliyor. Bunu ekseriyetle kişinin yaratıcı fikirlerinin, fikirlerinin artışına ve hızlanmasına bağlayabiliyoruz. Birebir vakitte o periyotlarda his durumun daha ağırlaştığını, daha sevinçli, daha toplumsal, daha etkin, olağanın çok daha üzerinde enerjik olduğunu biliyoruz. Tarihî sürece baktığımız vakit Vince Van Gogh, Salvador Kısmı, Francisco José de Goya Lucientes üzere bipolar bozukluğu olan çok değerli isimler var. Günümüzde Jim Carrey, Catherine Zeta Jones üzere birtakım isimlerin de bipolar efektif bozukluğu hastalığından mustarip olduğunu biliyoruz.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
